ສັນຍາການຄ້າອາຊາປາຊີຟິກ
ການຮ່ວມມືໃນຂອບ ສັນຍາການຄ້າອາຊາປາຊີຟິກ:
ໃນປີ 1971 UNESCAP (United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific) ໄດ້ສ້າງຕັ້ງ Trade Negotiations Group (TNG) ຂຶ້ນ ເຊິ່ງກອງປະຊຸມຄັ້ງທຳອິດຂອງ TNG ໄດ້ເລີ້ມຂຶ້ນໃນເດືອນກຸມພາ ປີ 1972, ຕໍ່ມາໃນກອງປະຊຸມ TNG ໃນເດືອນສິງຫາ 1973, ໄດ້ມີ 13 ປະເທດ ທີ່ເຂົ້າຮ່ວມ ແລະ ໄດ້ພິຈາລະນາການຫຼຸດຜ່ອນອັດຕາພາສີນຳເຂົ້າລະຫວ່າງປະເທດທີ່ເຂົ້າຮ່ວມນຳກັນ. ມາຮອດປີ 1975 ມີພຽງ 7 ປະເທດ ເຊິ່ງລວມມີ: ບັງກະລາເດັດ, ອິນເດຍ, ລາວ, ເກົາຫລີໃຕ້, ສີລັງກາ, ຟິລິບປິນ ແລະ ໄທ ທີ່ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມ TNG ຢູ່ບາງກອກ, ປະເທດໄທ. ໃນວາລະຂອງກອງປະຊຸມດັ່ງກ່າວໄດ້ມີການລົງນາມຮ່ວມກັນໃນສັນຍາການເຈລະຈາການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດສະມາຊິກຂອງ ESCAP ຮ້ອງວ່າ: “ສັນຍາບາງກອກ ຫຼື Bangkok Agreement” ແຕ່ມີພຽງ 5 ປະເທດເທົ່ານັ້ນທີ່ໄດ້ມີການລົງນາມໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ ແລະ ໄດ້ກາຍເປັນປະເທດສະມາ ຊິກແລກເລີ່ມຂອງສັນຍາບາງກອກ ເຊິ່ງປະກອບມີ: ບັງກະລາເທັດ, ອິນເດຍ, ສປປ ລາວ, ສ.ເກົາຫລີ ແລະ ສີລັງກາ. ສັນຍາສະບັບດັ່ງກ່າວນີ້ ເປັນສັນຍາທຳອິດຂອງສັນຍາທາງດ້ານການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດ ທີ່ກຳລັງພັດທະນາໃນຂົງເຂດອາຊີ-ປາຊີຟິກ. ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ໃນເດືອນພະຈິກປີ 2005, ໃນກອງປະຊຸມລະດັບລັດຖະມົນຕີຄັ້ງທຳອິດຂອງສັນຍາບາງກອກ, ຈຶ່ງໄດ້ມີການປ່ຽນຊື່ສັນຍາບາງກອກມາເປັນສັນຍາການຄ້າອາຊີ-ປາຊີຟິກ (Asia-Pacific Trade Agreement-APTA). ສັນຍາ APTA ແມ່ນສັນຍາທີ່ເປີດໃຫ້ທຸກໆປະເທດສະມາຊິກຂອງອົງການ UNESCAP ສາມາດສະຫມັກເຂົ້າເປັນສະມາຊິກຂອງສັນຍາດັ່ງກ່າວໄດ້, ສັນຍານີ້ແມ່ນການຈັດການດ້ານການຄ້າໃນຂົງເຂດທີ່ກ້ວາງທີ່ສຸດໃນພາກພື້ນ, ເຊິ່ງກວມເອົາຂົງເຂດອາຊີຕາເວັນອອກ, ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້, ແລະ ອາຊີໃຕ້ ແລະ ມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ທີ່ຈະຂະຫຍາຍໄປສູ່ຂົງເຂດອື່ນໆນຳ.
ເປົ້າໝາຍຂອງສັນຍາການຄ້າອາຊີ-ປາຊີຟິກ (APTA) ແມ່ນເພື່ອສົ່ງເສີມການພັດທະນາເສດຖະກິດໂດຍຜ່ານການຂະຫຍາຍການຄ້າຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງລະຫວ່າງປະເທດສະມາຊິກຂອງ ESCAP ແລະ ຂະຫຍາຍການຮ່ວມມືດ້ານເສດຖະກິດກັບສາກົນ ເຊິ່ງຜ່ານການຮັບຮອງມາດຕະການຕ່າງໆ ຂອງການເປີດເສລີດ້ານການຄ້າທີ່ມີຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມກັນ. ເພື່ອໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບຄວາມຕ້ອງການດ້ານການຄ້າ ແລະ ການພັດທະນາໃນອານາຄົດຂອງແຕ່ລະປະເທດສະມາຊິກ ແລະ ເພື່ອໃຫ້ບັນລຸເປົ້າໝາຍດັ່ງກ່າວ, ສັນຍາ APTA ໄດ້ແນໃສ່ການຮ່ວມມືໃນຂົງເຂດດັ່ງນີ້: ການບໍລິການດ້ານພາສີຂາເຂົ້າ, ມາດຖານດ້ານຂັ້ນຕອນ ແລະ ຮູບແບບທີ່ຕິດພັນກັບການຄ້າ, ຮັບຮອງເອົາລະຫັດພາສີລວມ (Common Tariff Nomenclature) ແລະ ການປະຕິບັດລະບຽບແຫຼ່ງກໍາເນີດສິນຄ້າແບບດຽວກັນ. ພ້ອມນີ້, ສະພາແກັດ (GATT Council: ເຊິ່ງປະຈຸບັນແມ່ນອົງການການຄ້າໂລກ WTO) ໄດ້ມີການຮັບຮອງເອົາສັນຍາບາງກອກໃນເດືອນມີນາ ປີ 1978 ພາຍໃຕ້ເງື່ອນໄຂວ່າສັນຍາດັ່ງກ່າວຈະຕ້ອງຊຸກຍູ້ການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດສະມາຊິກ ແລະ ຈະຕ້ອງບໍ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດມີການກີດກັນດ້ານການຄ້າກັບປະເທດສະມາຊິກອື່ນໆຂອງ ESCAP. ທາງດ້ານໂຄງປະກອບການຈັດຕັ້ງປະກອບມີ:
- ສະພາລັດຖະມົນຕີ(Ministerial Council): ເຊິ່ງເປັນຕົວແທນໃຫ້ກັບອົງການບໍລິຫານສູງສຸດໃນການຕັດສິນບັນຫາຕ່າງໆ. ສະພາດັ່ງກ່າວແມ່ນ ຜູ້ໃຫ້ທິດຊີ້ນຳໃນການເຈລະຈາ ແລະ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຂໍ້ຜູກພັນຕາມສັນຍາ. ສະພາດັ່ງກ່າວຈະປະຊຸມກັນຢ່າງໜ້ອຍ 2 ປີຕໍ່ຄັ້ງ;
- ຄະນະປະຈຳ (Standing Committee): ເປັນໜ່ວຍງານບໍລິຫານຂອງສັນຍາ APTA, ໂດຍແຕ່ລະປະເທດແຕ່ງຕັ້ງຈຸປະສານງານຂອງຕົນເຮັດໜ້າທີ່ເປັນຄະນະປະຈຳດັ່ງກ່າວ; ແລະ
- ກອງເລຂາ (Secretariat): ແມ່ນພະແນກການຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນຂອງອົງການ UNESCAP, ເຊິ່ງມີຫ້ອງການປະຈຳທີ່ ບາງກອກ, ປະເທດໄທ.
ມາຮອດປີ 2015, ໃນສັນຍາ APTA ປະກອບດ້ວຍ 7 ປະເທດສະມາຊິກຄື: ບັງກະລາເທັດ (1975), ອິນເດຍ (1975), ສ.ເກົາຫຼີ (1975), ສປປ ລາວ (1975), ສີລັງກາ (1975), ສປ.ຈີນ (2001), ມົງໂກນ (2013). ພ້ອມນີ້, ຍັງມີອີກຫຼາຍປະເທດທີ່ໃຫ້ຄວາມສົນໃຈເຂົ້າເປັນສະມາຊິກ ເຊັ່ນ: ປາປົວນີວກີເນ, ປາກິດສະຖານ ແລະ ອື່ນໆ. ສຳລັບປະເທດທີ່ກຳລັງພັດທະນາທີ່ເປັນສະມາຊິກຂອງອົງການ UNESCAP ແມ່ນສາມາດສະໝັກເຂົ້າເປັນສະມາຊິກຂອງສັນຍາ APTA ໄດ້ທຸກປະເທດ. ໃນການເຂົ້າຮ່ວມ APTA ຂອງ ສປປ ລາວ ມັນເປັນໂອກາດໃນການຍາດແຍ່ງເຂົ້າສູ່ 3 ຕະຫຼາດຍັກໃຫຍ່ຂອງໂລກໂດຍສະເພາະແມ່ນ: ສປ.ຈີນ, ອິນເດຍ ແລະ ສ.ເກົາຫຼີ ເຊິ່ງ ສປປ ລາວ ເຮົາຈະສາມາດນຳໃຊ້ສິດຜົນປະໂຫຍດຈາກການຫຼຸດຜ່ອນອັດຕາພາສີເພື່ອຊຸກຍູ້ການສົ່ງອອກເຊັ່ນ: ການນຳໃຊ້ສິນຄ້າທີ່ໄດ້ຮັບສິດທິພິ ເສດ ແລະ ໄດ້ຮັບການຜ່ອນຜັນທາງດ້ານລະບຽບແຫຼ່ງກຳເນີດສິນຄ້າ ພາຍໃຕ້ເນື້ອໃນສັນຍາ APTA. ແຕ່ເຖິງແນວໃດກໍ່ຍັງມີສິ່ງທີ່ທ້າທາຍ ເນື່ອງຈາກວ່າການຮັບຮູ້ຕໍ່ການເປັນສະມາຊິກຂອງສັນຍາດັ່ງກ່າວພາຍໃນ ສປປ ລາວ ເອງກໍ່ຍັງຢູ່ໃນວົງແຄບຢູ່. ດັ່ງນັ້ນ, ຈຶ່ງຍັງມີຫຼາຍວຽກທີ່ຕ້ອງສຸມເຮັດເຊັ່ນ: ສຸມຄວາມສາມາດໃສ່ໃນການເຈລະຈາບັນຊີຫຼຸດຜ່ອນອັດຕາພາສີ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ບັນຊີສິນຄ້າທີ່ ສປປ ລາວ ມີທ່າແຮງໃນການສົ່ງອອກ ເພື່ອຍາດແຍ່ງຜົນປະໂຫຍດສູງສຸດຈາກສັນຍາດັ່ງກ່າວ. ສປປ ລາວ ຕ້ອງໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ໃນການເຜີຍແຜ່ກ່ຽວກັບສັນຍາດັ່ງກ່າວ ໃຫ້ແກ່ສາທາລະນະຊົນທັງພາກລັດ ແລະ ເອກະຊົນເພື່ອທີ່ຈະພ້ອມກັນຍາດແຍ່ງຜົນປະໂຫຍດສູງສຸດແກ່ປະເທດຊາດ.
